Toolbox: Een hijswerktuig met een werkbak of werkplatform

Een hijswerktuig is primair ontworpen voor het verplaatsen van goederen. Wanneer een hijswerktuig echter samen met een werkbak of werkplatform wordt gebruikt voor het vervoer van personen, brengt dit aanzienlijke veiligheidsrisico’s met zich mee, zoals het risico op vallen of beknelling. Wettelijk gezien is het gebruik van een hijswerktuig voor het vervoer van personen in principe verboden. Er dienen altijd middelen te worden ingezet die specifiek zijn ontworpen voor personenvervoer. Indien het toch noodzakelijk is een werkbak of werkplatform aan een hijswerktuig te koppelen, moeten strikte voorwaarden in acht worden genomen. Deze toolbox geeft een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten.

Wat is een hijswerktuig, werkbak en werkplatform?

Een hijswerktuig is een tuig dat door de fabrikant is ontworpen voor het veilig verplaatsen van goederen.

Een werkbak is een beveiligde bak waarin werknemers op hoogte kunnen werken, terwijl de omheining rondom de bak voorkomt dat iemand eruit kan vallen of klimmen.

Een werkplatform heeft dezelfde beschermende eigenschappen, maar biedt daarnaast de mogelijkheid om handmatig goederen te laden of te lossen aan één zijde.

Wanneer is het gebruik van een hijswerktuig met werkbak of werkplatform niet toegestaan?

Er zijn situaties waarin het gebruik van een werkbak of werkplatform verboden is. Wanneer werkzaamheden op hoogte vanuit een gebouw, vanaf een steiger of een bordes kunnen worden uitgevoerd, is het niet toegestaan om een werkbak of werkplatform te gebruiken. In deze gevallen moet gekozen worden voor materieel dat specifiek is ontworpen voor het werken op hoogte, zoals een hoogwerker. Het gebruik van een werkbak in combinatie met een hefwerktuig, zoals een heftruck, is volledig verboden. Indien er meerdere arbeidsmiddelen of werkmethoden beschikbaar zijn, moet altijd worden gekozen voor de optie die het laagste risico met zich meebrengt. Hierbij moet rekening worden gehouden met de volgende factoren:

Technische vereisten: Welk arbeidsmiddel biedt de beste manoeuvreerruimte en veiligheidsopties?
Bouwkundige aspecten: Wat zijn de bestaande risico’s van de werkomgeving en hoe beïnvloedt de gekozen methode deze?
Omgevingsfactoren: Welke externe factoren, zoals weersomstandigheden en de bebouwde omgeving, spelen een rol?

Wanneer is het gebruik van een werkbak of werkplatform wél toegestaan?

Het gebruik van een werkbak of werkplatform gekoppeld aan een hijswerktuig kan worden toegestaan, mits de noodzaak ervan duidelijk wordt aangetoond in een gedetailleerd werkplan. Dit werkplan dient te worden opgesteld voor alle locaties waar op hoogte gewerkt moet worden en moet beoordeeld worden door een gecertificeerd hoger veiligheidskundige. De regels voor veilig gebruik omvatten onder andere:

De belasting van de werkbak of het werkplatform mag niet meer dan 25% bedragen van de maximale werklast van de hijskraan. Indien er technische voorzieningen aanwezig zijn, kan dit percentage worden verhoogd tot 50%.
De bedieningspost van het hijswerktuig moet gedurende de gehele operatie bemand blijven.
Bij gebruik van een mobiele hijskraan is het niet toegestaan om de kraan te verplaatsen tijdens het werk.
Wanneer de hijskraan op een kraanbaan staat, mag de rijsnelheid niet meer dan 2,5 km/uur bedragen.
De snelheid van de verticale bewegingen, het draaien van de giek, en het aanpassen van de vlucht mogen niet hoger zijn dan 25% van de maximale snelheid waarvoor de hijskraan ontworpen is.
De windsnelheid mag niet meer dan 7 m/s bedragen.

Aanvullende voorwaarden voor personen op het werkplatform

Personen die op een werkplatform werken, moeten beschikken over doeltreffende communicatiemiddelen en er moeten noodmaatregelen aanwezig zijn voor een veilige evacuatie bij gevaar.
Het gebruik van werkplatforms is alleen toegestaan wanneer er een noodzaak bestaat om goederen op hoogte te laden of lossen, bijvoorbeeld bij montage- of demontagewerkzaamheden. Een gecertificeerd veiligheidsdeskundige moet ter plaatse beoordelen of aan alle voorwaarden uit het werkplan wordt voldaan.

Verplichte melding bij de Inspectie

Werkgevers zijn verplicht om ten minste twee dagen vóór de start van werkzaamheden met een werkbak of werkplatform een melding te doen bij de Inspectie.

Heeft u vragen over het gebruik van hijswerktuigen met werkbakken of werkplatforms? Onze deskundigen staan klaar om u verder te helpen en te adviseren over veilige werkmethoden.